Eko papier biurowy z certyfikatem poświadczającym jego pochodzenie ze źródeł bezpiecznych dla środowiska to obecnie norma. Prawdopodobnie właśnie takiego papieru używacie w swoim biurze (sprawdźcie oznakowanie na jego opakowaniu). Tylko co to właściwie znaczy, że papier jest „certyfikowany”? Czym różnią się od siebie poszczególne certyfikaty? Jeśli wasze miejsce pracy chce pretendować do miana biura zero waste, z pewnością warto zgłębić ten temat!
Objaśniamy najpopularniejsze oznaczenia papieru. Wyjaśniamy też, dlaczego warto świadomie pomiędzy nimi wybierać.
Po pierwsze należy odróżnić certyfikaty przyznawane przez międzynarodowe organizacje kontrolujące proces powstawania produktów papierowych od wewnętrznych systemów oznaczeń wprowadzanych przez producentów. Te pierwsze bazują na zewnętrznym audycie procesów produkcyjnych. Te drugie służą wyróżnieniu w ofercie producenta produktów, których proces wytwarzania wpisuje się w eko trendy.
Międzynarodowe systemy certyfikacji różnią się od siebie przede wszystkim tym, którego etapu produkcji papieru dotyczą:
Nie istnieją systemy certyfikacji, które weryfikacją audytową objęłyby cały proces produkcji i dystrybucji, ponieważ rzetelny i wiarygodny audyt tak długiej ścieżki byłby niezwykle trudny.
Dwa certyfikaty o największym zasięgu światowym to PEFC oraz FSC. Z pewnością nie raz widzieliście je na papierowych produktach. Oba dotyczą etapu pozyskania surowca do produkcji papieru.
PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification schemes) to międzynarodowa organizacja parasolowa skupiająca około 40 organizacji krajowych i międzynarodowych – głównie przedstawicieli biznesu i zarządców lasów. PEFC to największy system certyfikacji pod względem powierzchni lasów objętych nadzorem organizacji. Certyfikat PEFC bierze pod uwagę szereg kryteriów, np.:
FSC (Forest Stewardship Council) to międzynarodowa organizacja not-for-profit skupiająca zróżnicowaną pod względem rodzaju działalności paletę podmiotów – od organizacji społecznych i reprezentujących prawa ludności tubylczej, przez organizacje środowiskowe, właścicieli i zarządców lasów, firmy przetwórstwa drzewnego i papierniczego, sieci handlowe, aż po osoby prywatne zainteresowane odpowiedzialną gospodarką leśną. Istnieją 3 rodzaje certyfikatów FSC:
Widoczną różnicą pomiędzy FSC i PEFC jest fakt, że w tej drugiej organizacji nie są reprezentowane uznane organizacje ekologiczne i społeczne, a co za tym idzie w systemie certyfikacji PEFC brak jest niektórych kryteriów oceny. Systemy różnią się również sposobem przeprowadzania weryfikacji oraz systemem akredytacji jednostek certyfikujących. FSC jest uznawany za bardziej rygorystyczny.
EU Ecolabel to certyfikat przyznawany przez Komisję Europejską. Certyfikacją objętych jest kilkadziesiąt kategorii produktów, w tym kilka rodzajów materiałów papierowych. W odróżnieniu od FSC i PEFC EU Ecolabel bierze pod uwagę cały proces powstawania danego produktu – od pozyskiwania surowców, po dystrybucję i sprzedaż gotowych dóbr. Kluczowe jest jednak to, że w systemie EU Ecolabel zgodność produktów z kryteriami jest oceniana na podstawie szczegółowej dokumentacji dostarczanej przez kandydata – bezpośrednie audyty są przeprowadzane jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Tylko dzięki temu możliwe jest poddanie ocenie całego cyklu życia produktu.
Popularność certyfikatów FSC i PEFC świadczy o tym, że produkowanie papieru z surowców pozyskanych w zrównoważony sposób jest obecnie normą. Żeby się pozytywnie wyróżnić, producenci papieru wprowadzają dodatkowe oznaczenia swoich eko papierów. Oto dwa przykłady:
Antalis – Green Star System. Produkty w ofercie Antalis mogą posiadać do 6 „gwiazdek” w Green Star System. Im więcej gwiazdek, tym wyższy poziom odpowiedzialności środowiskowej i społecznej został zachowany przy powstawaniu danego produktu. Produkty posiadające min. 3 gwiazdki otrzymują oznaczenie „produktów eko-odpowiedzialnych”. Wyróżniają się tym, że oprócz surowcowego certyfikatu FSC i/lub PEFC mogą posiadać również certyfikat EU Ecolabel (zrównoważony łańcuch dostaw) i/lub charakteryzować się wyjątkowo wysoką zawartością surowca z recyklingu – nawet do 100%.
Dodatkowo Antalis udostępnia klientom na swojej stronie internetowej „eko-kalkulator środowiskowy”. Aplikacja pozwala obliczyć, o ile mniejszy wpływ na środowisko naturalne osiągnięto dzięki wydrukowaniu danego materiału na papierze recyklingowym, zamiast na papierze z surowca pierwotnego. Można w ten sposób policzyć np. roczne „oszczędności” ekologiczne osiągnięte dzięki drukowaniu faktur na eko papierze (jeśli nie ma możliwości przejścia wyłącznie na efaktury) albo ocenić zysk środowiskowy osiągnięty w związku z drukiem konkretnej firmowej publikacji. Co więcej, informację tę można pobrać ze strony i umieścić na swojej publikacji.
W warszawskim biurze Interseroh korzystaliśmy z kalkulatora już kilkakrotnie. Oto wyniki dla jednej z naszych publikacji, broszury „Odpowiedzialnie o opakowaniach” (w wersji cyfrowej do pobrania tu), wydrukowanej na papierze Cocoon Offset:
Mondi – Green Range. Green Range to oznaczenie zestawu produktów, które oprócz tego, że posiadają certyfikaty surowcowe EFC i PEFC, spełniają jeszcze niektóre lub wszystkie z następujących wymogów środowiskowych:
Certyfikaty przekazują – poprzez proste znaki – istotne informacje o całym łańcuchu pochodzenia papieru. Wybierając dla swojej firmy certyfikowane materiały (nie tylko te papierowe) warto sprawdzić kryteria i zasady działania przyjęte w systemach certyfikacji oraz poznać wewnętrzne oznaczenia poszczególnych producentów. Pozwoli to ocenić, czy i w jakim stopniu wybrane produkty wpasowują się w realizowaną w firmie ścieżkę „zero waste”, ale też np. które z SDGs pomagają realizować.
Z jakich papierów korzystacie w swoich biurach?
